بیماران مبتلا به تومور مغزی در بیشتر موارد با علائم افزایش فشار جمجمه یعنی سردرد، تهوع و استفراغ به پزشک مراجعه می‌کنند. علاوه بر این علائم، بسته به محل تومور علائمی همچون تشنج، فلج اندام‌ها و اختلات بینایی و شنوایی هم می‌تواند بروز کند.
شیوع تومورهای مغزی در سنین مختلف متفاوت است و در کودکان و سنین بالای 55 سال بیشتر از نوع بدخیم است. در حالی که در سنین میان این دو، شیوع تومور خوش خیم و بدخیم نسبتاً یکسان است.
هنگامی‌که سلول‌های طبیعی، پیر و یا آسیب‌دیده می‌شوند، از بین می‌روند و سلول‌های جدیدی جای آنها را می‌گیرند. برخی اوقات، این فرآیند اشتباه پیش می‌رود و سلول‌های جدید هنگامی‌که بدن به آنها نیازی ندارد، تشکیل می‌شوند و سلول‌های پیر و یا آسیب دیده عادی از بین نمی‌روند.
تولید سلول‌های اضافی اغلب تشکیل توده‌ای از بافت را می‌دهد، که به آن رشد زائد و یا تومور اطلاق می‌شود.
تومورهایی که از خود مغز شروع می‌شوند، تومورهای مغزی اولیه نام دارند.
سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان کلیه، ملانوم و دیگر انواع سرطان معمولا به مغز گسترش می‌یابند، یعنی متاستاز دارند. زمانی‌که این امر اتفاق می‌افتد، به این تومورها، تومورهای مغزی متاستاتیک یا ثانویه نامیده می‌شوند
تومور خوش خیم یا بدخیم؟
تومورهای مغزی به دو نوع خوش خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند.
تومورهای خوش‌خیم مغزی دارای سلول‌های سرطانی نیستند. معمولا تومورهای خوش‌خیم قابل برداشتن هستند و به ندرت دوباره رشد می‌کنند. سلول‌های تومورهای خوش‌خیم به ندرت بافت‌های اطراف خود را مورد هجوم قرار می‌دهند و به دیگر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند.
سردردهایی که هنگام صبح بر شدت آنها افزوده می شود، سرفه های شدید، تقلای بیش از اندازه به هنگام خواب و حالت تهوع از مهم ترین عواملی هستند که می توانند احتمال ابتلا به تومور مغزی را نشان دهند.
تومورهای مغزی بدخیم که سرطان مغزی نیز نامیده می‌شود، حاوی سلول‌های سرطانی هستند. تومورهای بدخیم احتمال دارد سریع‌تر رشد و تجمع کرده و یا به بافت‌های مغزی مجاور حمله کنند.
البته باید گفت خوش خیم یا بدخیم بودن تومور، به تنهایی در تعیین پیش آگهی و آینده بیماری کافی نیست و محل تومور هم حائز اهمیت است، چون حتی یک تومور خوش خیم، اگر در محلی مهم و حیاتی قرار گرفته باشد، می‌تواند از نظر سیر بالینی بدخیم در نظر گرفته شود و به مرگ زودرس بیمار منجر شود.
علائم تومور مغزی:
علائم تومور مغزی بستگی به اندازه تومور و محل آن دارد.
علائم هنگامی بروز می‌کنند که تومور بر عصب‌های یک قسمت از مغز فشار بیاورد و یا به آن صدمه بزند. علاوه بر این، علائم ممکن است هنگامی آشکار شوند که تومور، مانع جریان مایع در داخل یا اطراف مغز گردد و با تجمع مایع موجب ورم مغز شود.
تومور های مغزی می تواند نشانه های مختلفی را در پی داشته باشد که این نشانه ها با نوع تومور و بخشی از مغز که طی آن آسیب می بیند با یکدیگر تفاوت پیدا می کند.
دو نشانه خطرناکی که ممکن است در همان مراحل اولیه ابتلا به سرطان، خود را نمایان کنند، به دنبال افزایش فشار در بخش جمجمه در اثر بزرگ شدن تومور مغزی است و به آن افزایش فشار جمجمه ای می گویند.
سردردهایی که هنگام صبح بر شدت آنها افزوده می شود، سرفه های شدید، تقلای بیش از اندازه به هنگام خواب و حالت تهوع از مهم ترین عواملی هستند که می توانند احتمال ابتلا به تومور مغزی را نشان دهند.
فشارهای شدید درون جمجمه ای می تواند باعث غش یا ضعف، حالت تهوع شدید، گیجی و پریشانی شود.
موارد زیر رایج‌ترین علائم تومورهای مغزی هستند:
سردردهای شدید:
متخصصان سرطان شناس بر این باور هستند زمانی که تومور در مغز رشد می کند، در اطراف آن آب یا ادم (تورم) تشکیل می شود. از آنجایی که جمجمه مانند یک جعبه محکم است، این تورم به مغز فشار آورده و باعث بروز سردردهای شدید می شود.
معمولا این قبیل سردردهای شدید، صبح ها و زمانی که فرد دراز کشیده است بروز می کنند. معمولا حالت تهوع و استفراغ نیز با این قبیل سردردها همراه است.
البته امکان دارد این سردردها و حالت تهوع تان ناشی از استرس و فشارهای روحی باشد. اما با مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کرده و دلیل مشکل را بررسی کنید.
قدرت فهم، تکلم و حتی جهت یابی در بخشی از مغز کنترل می شود که «لوب پاریتال» نامیده می شود. اگر تومور در این ناحیه رشد کند، می تواند مانع از تحلیل و پردازش اطلاعات توسط حواس شود. در این صورت امکان دارد که بیمار دچار مشکل تکلم، جهت یابی و بخصوص عدم درک درست از وقایع شود.
اختلالات دید:
لوب های پس سری(Lob occipital) بخش هایی از مغز هستند که بینایی را کنترل می کنند. در واقع منطقه درک بینایی هستند.
این لوب ها در قسمت عقب جمجمه قرار دارند و تشخیص تصاویر را کنترل می کنند. اگر تومور داخل یکی از این لوب ها قرار داشته باشد، می تواند باعث بروز اختلالات دید شود.
زمانی که عصب بینایی تحت تاثیر قرار می گیرد، امکان دارد بیمار دچار مشکلات بینایی شود، تا جایی که به دوبینی یا نابینایی منجر گردد.
این مشکل به تدریج بروز می کند و اگر خدای نکرده علائم وخیم شود، بینایی برنمی گردد. معمولا مشکلات بینایی ناشی از سکته مغزی قابل برگشت است، اما در تومورهای پیشرفته مغزی اگر نابینایی حاصل شود، معمولا برگشتی در کار نخواهد بود.
تغییرات شخصیتی:
در بدن ما هر آنچه مربوط به شخصیت انسان است، در لوب پیشانی یا فرونتال کنترل می شود. در واقع عمل صبر، تحمل، تصمیم گیری و غیره در لوب پیشانی پردازش می شود.
زمانی که توموری در این ناحیه جا خوش می کند، فرد رفتارهای از هم گسیخته و ناهماهنگ از خود نشان می دهد و حتی حافظه وی نیز دستخوش تغییرات و اختلالاتی می شود.
امکان دارد فرد خویشتنداری خود را از دست داده و تبدیل به فردی با رفتارهای تهاجمی شود.
برخی بیماران، خط قرمزها و ممنوعیت ها و اخلاقیات را زیر پا می گذارند. حتی برخی از پزشکان شاهد این بوده اند بیمار مبتلا به تومور مغزی، در راهروی بیمارستان ادرار کرده است.
مشکل تکلم و جهت یابی:
قدرت فهم، تکلم و حتی جهت یابی در بخشی از مغز کنترل می شود که «لوب پاریتال» نامیده می شود. اگر تومور در این ناحیه رشد کند، می تواند مانع از تحلیل و پردازش اطلاعات توسط حواس شود.
در این صورت امکان دارد که بیمار دچار مشکل تکلم، جهت یابی و بخصوص عدم درک درست از وقایع شود.
اگر در خود و اطرافیان تان این علائم را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت تان مورد بررسی قرار گیرد.
قطع قاعدگی در زنان:
غده هیپوفیز واقع در مغز، ترشح برخی غدد داخلی بدن شامل غده تیروئید، بیضه ها و تخمدان ها را تنظیم می کند. زمانی که تومور در ناحیه هیپوفیز شکل می گیرد، می تواند باعث کاهش میزان این هورمون ها شود.
این غدد هورمون کمی ترشح می کنند و علائم بر حسب بیماری متغیر است، به عنوان مثال در خانم ها مشکل کاهش و یا حتی قطع کامل قاعدگی بروز می کند. اگر این مشکلات را در خودتان مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
مشکلات حرکت عضلانی:
حرکت های بدن ما در بخشی از مغز کنترل می شود که «مخچه» نام دارد. وجود تومور در این بخش از مغز، در روند دریافت پیام ها توسط حواس اختلال ایجاد کرده و باعث مشکلات حرکتی می شود. در این صورت بیمار در تنظیم حرکات بدنش دچار اشکال می شود و به اصطلاح تلوتلو می خورد.
اگر این علائم بعد از مدتی برطرف نشود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن بررسی شود.
حملات صرع:
مغز از نورون ها (سلول های عصبی) تشکیل می شود که پیام هایی را بین خود رد و بدل می کنند. زمانی که تومور در مغز تشکیل می شود، اختلالاتی در عملکرد نورون ها ایجاد شده و باعث نوعی اتصال های کوتاه می شود. در این صورت امکان بروز حملات صرع وجود دارد.
این حملات معمولا جزئی هستند به طوریکه یک تا دو دقیقه طول می کشند، اما برای اطرافیان کاملا مشهود خواهد بود. در این صورت هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
اغلب اوقات، این علائم به‌علت وجود تومور مغزی نیستند و برخی دیگر از مشکلات سلامتی نیز می‌توانند باعث بروز این علائم شوند.
اگر شما دارای هر یک از علائم بالا هستید، بایستی با پزشک مشورت کنید تا بیماری شما تشخیص داده شده و درمان شود.
راه های تشخیص تومور مغزی:
1- معاینه دستگاه عصبی: پزشک بینایی، شنوایی، هوشیاری، قدرت عضلات، هماهنگی و رفلکس‌های شما را بررسی می‌کند. همچنین چشم‌هایتان را جهت بررسی تورمی که در اثر فشار یک تومور بر عصبی که چشم را به مغز متصل می‌نماید به‌وجود می‌آید، مورد معاینه قرار می‌دهد.
2- ام‌آر‌آی (MRI): دستگاه بزرگی مجهز به آهنربای قوی که به کامپیوتر متصل است، جهت عکسبرداری دقیق از نواحی مختلف سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی اوقات رنگ مخصوصی (ماده حاجب) هم به داخل رگ‌های خونی در بازو یا دست شما تزریق می‌شود، تا کمک کند تفاوت‌های بافت‌های مغز بیشتر نشان داده شوند. این عکس‌ها می‌توانند نواحی غیرعادی، از قبیل تومور را نشان دهند.
3- سی‌تی‌اسکن (CT Scan): دستگاه اشعه ایکس، متصل به کامپیوتر، یک‌سری عکس‌های دقیق از سر شما می‌گیرد. گاهی ماده حاجب نیز به داخل رگ‌های بازو یا دست شما تزریق می‌شود. ماده حاجب باعث می‌شود که نواحی غیرعادی راحت‌تر دیده‌شوند.
4- آنژیوگرام (Angiogaram): مواد رنگی که به داخل جریان خون تزریق می‌شود موجب می‌شود که رگ‌های خونی مغز در اشعه ایکس نشان داده شوند. اگر تومور در مغز وجود داشته‌باشد، اشعه ایکس تومور و یا رگ‌های خونی که آن تومور را تغذیه می‌کنند نشان می‌دهد.
5- نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی: پزشک از مایع مغزی نخاعی شما (مایعی که فضا‌های داخل و اطراف مغز و نخاع را پر می‌کند) نمونه‌برداری می‌کند. این فرآیند با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک از یک سوزن بلند نازک، جهت برداشتن مایع از داخل قسمت پایینی ستون فقرات، استفاده می‌کند. شما بایستی برای چندین ساعت بعداز نمونه‌برداری به پشت دراز بکشید تا دچار سردرد نشوید. این مایع جهت کشف سلول‌های سرطانی و یا دیگر علائم بیماری، در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
6- نمونه‌برداری از بافت مغز: جهت بررسی وجود سلول‌های تومور، از بافت مغز نمونه برداری یا بیوپسی می شود. آسیب‌شناس جهت کشف سلول‌های سرطانی، به بررسی سلول‌های غیرعادی زیر میکروسکوپ می‌پردازد. نمونه‌برداری می‌تواند سرطان، تغییر بافت منجر به سرطان و یا دیگر شرایط غیرعادی را نشان دهد. این روش تنها راه مطمئن جهت تشخیص تومور مغزی، اطلاع از درجه آن وبرنامه‌ریزی درمان است.
راه های درمان تومور مغزی:
» جراحی
» پرتودرمانی
» شیمی‌درمانی
بسیاری از بیماران ترکیبی از این درمان‌ها را دریافت می‌کنند.
منابع:
tebyan.net
arshadtest.ir
